Čelici za vijke, matice i zakovice 
Vrsta: Seminarski | Broj strana: 10 | Nivo: Mašinski fakultet

SAŽETAK U radu je dat pregled hemijskog sastava, osobina i mikrostrukture čelika za vijke, navrtke i zakovice na osnovu pregleda literaturnih izvora i standarda. Takođe je dat pregled najnovijih BAS EN standarda koji se odnose na vijčane proizvode. Ključne riječi: vijci, matice, zakovice, standardi SUMMARY In this paper is given review of the chemical composition, mechanical properties and microstructure of the steels screws, nuts and rivets from the literature resource and standards. The latest BAS EN standards about screws products are reviewed too in this paper. Key words: bolts, screw nuts, rivets, standard UVOD 1.1. Čelici za izradu vijaka, navrtki i zakovica Čelici za izradu vijaka, matica i zakovica mogu biti: niskougljični sa 0,09 do 0,19 % C iz poluproizvoda sa najvećom debljinom do 40 mm (hladnim ili toplim načinom prerade), ugljični čelici sa 0,12 do 0,50 % C (vučeni) i niskolegirani čelici za poboljšanje (sa Cr, Mo i V). Garantirana svojstva ugljičnih čelika za vijke, matice i zakovice propisana su standrdima: JUS C.BO 506-74 i DIN 17111. Ti čelici ovisno od načina izrade vijaka, matica ili zakovica dijele se prema kvalitetnom stupnju u tri grupe: 1. grupa A kod koje se osnovna oznaka završava brojem 5, 2. grupa B kod koje se osnovna oznaka završava brojem 6, 3. grupa C kod koje se osnovna oznaka završava brojem 7.
Tabela 1. Vrsta čelika za vijke, matice i zakovica sa nekim svojstvima Oznaka vrste čelika Rm Max. % C u ReH, min 2 šarži JUS DIN WNr [N/mm ] Č.0245 U St 36-1 1.0201 0,14 330-430 205 Č.0246 /6 P 10/ /1.0744/ 0,09 340-490 185 Č.0247 /U 7 S 10/ /1.0700/ 0,10 310 205 Č.0255 U St 36-2 1.0202 0,14 330 205 Č.0257 U 10 S 6 1.0706 0,15 340 225 Č.0265 U Q St 36-2 1.0204 0,13 330 205 Č.0267 U 10 S 10 1.0702 0,15 340 225 Č.0275 R St 36-2 1.0205 0,13 330 205 Č.0345 U St 28-1 1.0216 0,19 370 225 Č.0355 U St 38-2 1.0217 0,19 370 225 Č.0365 U Q St 38-2 1.0224 0,19 370 225 Č.0375 R St 38-2 1.0223 0,18 370 225 Č.0445 R St 44-2 1.0419 0,18 430 255 Č.0446 /6 P 20/ /1.0746/ 0,09 340 185 /Č.1221/ Cg 15 1.0572 /Č.1331/ Cg 32 1.0612 /Č.1431/ Cg 35 1.0652 /Č.1531/ Cg 45 1.0722 Č.4130 34 Cr 4 1.7033 Č.4131 41 Cr 4 1.7035 Č.4732 42 Cr Mo 4 1.7225 Č.4834 42 Cr V 6 1.7561 Čelici grupe A koriste se za izradu vijaka i zakovica toplim i hladnim načinom, a razlikuju se uglavnom po sadržaju fosfora, sumpora i dušika (maks. 0,080 % P kod neumirenih čelika, a maks. 0,050 % P kod umirenih). Većina ugljičnih čelika, tj. 11 od 14 iz gornjeg dijela tabele 28 su neumireni, a samo Č.0275, Č.0375 i Č.0445 su umireni sa silicijem. Kod njih su garantirane karakteristike zatezanja, utrošena energija udara za lom (min KV = 27 J +20 0C izuzev za Č.0245 i Č.0345), savijanje (za kut od 1800 pri promjeru trna 0,5 do 2a), te sposobnost sabijanja na toplo (900 0C) i hladno (+ 20 0C samo kod Č.0265 i Č.0365). Čelici grupe B koriste se po pravilu za izradu matica toplim načinom , a odlikuju se povišenim sadržajem fosfora (0,08 do 0,15 % kod Č.0246 i 0,15 do 0,25 % kod Č.0446). Navedeni sadržaj fosfora osigurava tim čelicima smanjenu sklonost na pojavu toplim prskotina. Čelici grupe C koriste se za izradu matica hladnim načinom, a odlikuju se povišenim sadržajem sumpora (do 0,12 % kod Č.0247 i Č.0267, te do 0,08 % S i P kod Č.0257) radi bolje obradivosti. Ukoliko garantirana svojstva ugljičnih čelika za vijke, matice i zakovice nisu dostatna za odredjene svrhe upotrebe, tada proizvodjač bira bolje vrste čelika (za industriju motora i sl.). Pravilan izbor vrste čelika za vijke moguće je izvršiti ako se poznaju okvirne vrijednosti svojstva čvrstoće pomoću tzv. Klase čvrstoće čelika po JUS M.B1.023.

---------- CEO RAD MOŽETE PREUZETI NA SAJTU. ---------- 

www.maturski.org 

 

MOŽETE NAS KONTAKTIRATI NA E-MAIL: [email protected]